Անցած 2022 թվականին Վրաստան է ներկրվել մոտ 11169 տոննա կարտոֆիլ՝ ավելի քան 4 միլիոն դոլար արժողությամբ։ Մինչդեռ ներկրված կարտոֆիլի արժեքը 2021 թվականին կազմել է 2,5 մլն դոլար, իսկ ծավալը՝ 11 464 տոննա։
2022-ին, 2021-ի համեմատ, Վրաստանից գրեթե երկու անգամ ավելի շատ գումար է ուղարկվել կարտոֆիլ գնելու համար, և ըստ ծավալի՝ ներմուծումը փոքր-ինչ նվազել է։ Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ 2022 թվականին Վրաստանն ամենաթանկ կարտոֆիլը գնել է Գերմանիայից (1,1 միլիոն դոլար), Ռուսաստանից (1 միլիոն դոլար) և Բելառուսից (747 հազար դոլար): Ըստ գնված քանակների՝ առաջին տեղում է Ռուսաստանը՝ 3794 տոննա, որին հաջորդում է Բելառուսը՝ 2728 տոննա, Գերմանիան՝ 1224 տոննա։ Հետեւաբար, կարելի է ասել, որ Ռուսաստանից եւ Բելառուսից կարտոֆիլը ներկրվում է ավելի էժան, քան Գերմանիայից։
Ինչ վերաբերում է տեղական արտադրության կարտոֆիլին, ապա Վրաստանի միրգ-բանջարեղեն արտահանողների ասոցիացիան նշում է, որ անցյալ տարի բնակլիմայական պայմանների պատճառով երկրում ավելի քիչ կարտոֆիլ է հանվել, իսկ առկա քանակությունը չի կարողացել բավարարել ներքին պահանջարկը։ Ասոցիացիայի ղեկավար Վախաթանգ Բեժիտաշվիլին բացատրում է, որ դա ժամանակավոր երեւույթ է, և ասել, որ ներմուծումն ամբողջությամբ կփոխարինի տեղական արտադրությանը, չափազանցություն է։ Ասոցիացիան նշում է, որ արտադրության աճին զուգահեռ կնվազի նաև ներմուծման տեմպերը։
«Մեր երկիրը բաց է միջազգային առեւտրի համար։ Երբ տեղական արտադրությունը չի կարող բավարարել ներքին պահանջարկը, պարզ է, որ այն փոխարինվում է ներկրվող ապրանքներով։ Սա ժամանակավոր երևույթ է և պատճառ է դարձել, որ Վրաստանում կլիմայական վատ պայմանների պատճառով բերքը քիչ է եղել։
Ինչ վերաբերում է ներմուծումից կախվածությանը, ապա վերջին շրջանում վրացական արտադրությունն ուժեղացել է, ինչի մասին վկայում են նախորդ տարիների արտահանման ցուցանիշները։ Ուստի ներմուծման նման մեծ տեսակարար կշիռը ժամանակավոր է»,— ասում է Բեժիտաշվիլին։
Կարտոֆիլ արտադրողներն արձագանքում են ներմուծման աճին և տեղական արտադրության նվազմանը։ Ֆերմերի խոսքով՝ 2022 թվականին վառելիքի, պարարտանյութի և այլ նյութերի հատկապես բարձր գների, ինչպես նաև աշխատուժի թանկացած գնի պատճառով, նվազել է հող մշակող ֆերմերների թիվը:
Նրա պարզաբանմամբ՝ ինքնարժեքի բարձրացման պատճառով տեղական արտադրանքը թանկանում է, ուստի սպառողը նախընտրում է գնել ներկրվող, համեմատաբար էժան ապրանքը։
«Հողերի մշակման ծախսերը կրկնապատկվել են: Այդ պատճառով գյուղացիներից շատերը չեն կարողացել հող մշակել, ուստի կարտոֆիլի արտադրությունը նվազել է։ Անցած տարիներին, եթե հող մշակած ֆերմերների տոկոսը կազմում էր մոտ 70-80 տոկոս, ապա 2022 թվականին այդ ցուցանիշը կրկնակի կրճատվել է:
Ներմուծված կարտոֆիլն արժե մոտ 1,50 լարի։ Որակը շատ ավելի լավն է, քան վրացականը, հետեւաբար արժե գնել սպառողի համար»,— ասում է ֆերմերը։
2022 թվականին հետաքրքիր ցուցանիշներ են գրանցվել արտահանման ուղղությամբ: 2022 թվականին երկիրը վաճառել է ավելի քան 5 միլիոն դոլար արժողությամբ 23650 տոննա կարտոֆիլ։ 2021 թվականին արտահանման ծավալը կրկնակի բարձր է եղել և կազմել է 50127 տոննա։ Ամենամեծ քանակությամբ/արտադրանքը Վրաստանից արտահանվել է Ռուսաստան (2949 տոննա)։
2022 թվականին Վրաստանում կարտոֆիլի կրկնակի կրճատումը բացատրվում է արտադրության կրճատմամբ։ Նշենք նաեւ, որ հանրապետությունում կա կարտոֆիլի պաշար, եւ դեֆիցիտի ստեղծում չի սպասվում։
«2021 թվականին Վրաստանից կարտոֆիլի արտահանումը հասել է բացարձակ առավելագույնի, և սա ցուցանիշ է, որ կարտոֆիլն արտահանվող մշակաբույս է։ 2022 թվականին երկրում բերքը համեմատաբար ցածր է, և դա մեծացնում է պահանջարկը տեղական շուկայում»,- ասում է Վրաստանում Գենետիկական ռեսուրսների եվրոպական համագործակցության ծրագրի ներկայացուցիչ Ռուսուդան Մդավանին։
Ինչ վերաբերում է գներին, ապա երևում է, որ այս պահին շուկայում գերակշռում է ներկրված ապրանքը, նախորդ տարիների համեմատ կարտոֆիլի գինը կրկնապատկվել է։ Այնուամենայնիվ, ծախսերի հետագա աճ չի ակնկալվում:
